Luchtdicht bouwen heeft toekomst!

Als er één onderwerp is dat we steeds meer tegenkomen in de huidige bouwpraktijk is dat wel luchtdicht bouwen. En dat is ook niet zo gek. Steeds meer mensen zijn bezig met het terug brengen van hun energiegebruik. Sommigen uit kostenoverweging, anderen omdat ze een betere wereld willen. Wat je overweging ook is, een luchtdicht gebouw is bijna per definitie een energiezuinig gebouw.

Is energiebesparing dé reden om luchtdicht te bouwen?

Wij zijn van mening dat, hoewel energie besparen natuurlijk een heel belangrijke overweging is, de kwaliteit die je levert met een goed luchtdicht gebouw de belangrijkste reden is om te investeren in een luchtdichte schil. Alleen daarom al zou er een wettelijke eis moeten komen voor de mate van luchtdichtheid.
Condens, schimmel en uiteindelijk verrotting van gebouwdelen zijn het resultaat van slecht gedetailleerde aansluitingen. Gelukkig ontstaat langzamerhand het besef dat dit beter moet. En beter kan!

Luchtdicht bouwen voorkomt tocht

Nog een belangrijk voordeel van een luchtdicht bouwen is dat het de veel voorkomende klacht van tocht of 'koude golf' in een ruimte geheel weg kan nemen. Bij een 'traditioneel' gebouw zijn er veel aansluitingen waar warme lucht van binnen naar buiten kan ontsnappen en tegelijkertijd dus koude lucht van buiten naar binnen wordt aangevoerd. Elk gaatje of kiertje op zich zorgt niet gelijk voor een probleem, maar de optelsom van al die piepkleine openingen samen zorgen wel voor die ongewenste en zeer onprettige luchtbeweging.

Doe er wat aan

Ben je bezig met de voorbereiding van een verbouwing van je woning? Of zelfs met nieuwbouwplannen? Laat een luchtdichte schil daar dan onderdeel van zijn. Ook als je niet de hele woning aanpakt. Doe wat je wel doet in elk geval zo goed mogelijk. Kozijnen vervangen? Sluit ze luchtdicht aan! Dakkapel plaatsen? Zorg voor luchtdichte details. Zo kom je bij elke stap een beetje dichter bij een zeer comfortabele en energiezuinige woning. Laat ons je helpen. We adviseren je graag over de mogelijkheden.

Let wel op ventilatie

Als je naden en kieren dicht gaat maken, komt er (veel) minder lucht vanzelf van buiten naar binnen. Dat is uiteindelijk waar je het voor doet. Maar let wel op dat naarmate je schil beter wordt, het belang van actieve ventilatie groter wordt. Ventilatieroosters en ramen open kunnen natuurlijk altijd. Maar wat als je de roosters dicht zet? En het buiten te koud is om het raam de hele dag open te hebben? Dan biedt een ventilatie installatie uitkomst. Die zijn er in diverse soorten en maten. Ook op dit gebied helpen we je graag bij het maken van de, voor jou, juiste keuze. We hebben daar een heel artikel aan gewijd. Klik hier om het te lezen.

Bouw wind- en luchtdicht!

Waarom bouwen we? Het hele jaar buiten zijn in ons koude kikkerlandje is geen pretje (dat is het waar ook ter wereld eigenlijk niet). We maken dus gebouwen om ons te beschermen voor invloeden van buitenaf. We willen droog, comfortabel en gezond binnen kunnen verblijven. De gebouwschil moet zorgen dat regen, lucht, luchtvochtigheid en warmte onder controle zijn.

Om dit te bereiken voorzien we de schil van onze gebouwen van een aantal lagen. In volgorde van prioriteit:

1.        een regenscherm
2.        een wind- en luchtdichte laag
3.        een waterdamp regulerende laag
4.        een warmte regulerende laag

Vanwaar deze volgorde? Simpel! Als je de regen niet buiten kan houden hoef je je niet druk te maken over de rest. En als je de gebouwschil niet wind- en luchtdicht kan maken krijg je waterdamp nooit onder controle.

Veel bouwschades zijn gevolg van condensatie. En hoe meer en beter we gaan isoleren, hoe meer dit gevaar op de loer ligt. Lucht kan een hoop water bevatten. We moeten lucht dus uit de constructie houden. Of als we het (gedeeltelijk) toe laten in de constructie, ervoor zorgen dat het niet zo koud wordt dat het gaat condenseren. De luchtdichte laag moet aan de binnenzijde zorgen voor een gecontroleerd damptransport door de gevel, aan de buitenzijde voorkomt de winddichte laag indringing van vocht door winddruk.

Naast water kan lucht ook warmte bevatten. Dat is dus nog een reden voor een goede luchtdichte gebouwschil. Als lucht op allerlei onbedachte en ongewenste plekken het gebouw uit kan, leidt dit tot energieverlies. Maar belangrijker nog, waar warme lucht verdwijnt komt koude lucht naar binnen. Dit zorgt voor tochtverschijnselen en dat is bijzonder oncomfortabel.

Frisse lucht is essentieel voor een aangenaam binnenklimaat. En wat blijkt nou? Hoe luchtdichter we de schil maken, hoe beter we kunnen zorgen voor frisse en gezonde lucht binnen. We kunnen elke ruimte in het gebouw voorzien van de juiste hoeveelheid lucht en we kunnen de lucht ontdoen van verontreinigingen door het toepassen van goede filters. Aanvullend kan een WTW-unit er voor zorgen dat goed ventileren nauwelijks energie kost. 

Luchtdicht bouwen krijgt momenteel voornamelijk aandacht vanwege energiebesparing. Voor het voorkomen van gebouwschade  en wooncomfort is luchtdichtheid eigenlijk nog veel belangrijker. De focus zou m.i. dan ook voornamelijk daar moeten liggen. Dat het dan ook nog eens scheelt op je energierekening is mooi meegenomen.

Zit net het magazine "Bouwen" van Fundeon door te lezen. Een artikel van 3 bladzijden over het belang van luchtdicht bouwen en het belang van goede scholing over dit onderwerp in zowel theorie en praktijk. Hulde zou je zeggen....

Maar luchtdicht bouwen met PUR??? Als je als aannemer luchtdichtheid moet garanderen tot aan de oplevering prima. Maar voor een blijvend luchtdichte aansluiting is PUR toch echt niet het juiste product. Heeft u wel eens gevraagd naar de garantietermijn van de verschillende fabrikanten? Grote kans dat ze met een behoorlijk aantal mitsen en maren (laagdikte, voorbevochtigen, niet te dikke lagen, etc.) wel 5 jaar durven te geven. 5 jaar!!! We bouwen in de verwachting dat de meeste gebouwen ca. 50 jaar mee gaan. Zo niet langer. En een goede luchtdichte aansluiting kan je maar 1 keer maken. Herstel nadien als altijd prutsen. Hoezo gaan we dan de luchtdichtheid realiseren met PUR???

Een goede luchtdichte aansluiting ontstaat door een doordacht detail dat door de mensen op de bouw ook goed en eenvoudig te maken is. En door gebruik te maken van materialen die in elk geval gedurende de levensverwachting van het gebouw hun werk doen. Dat wil zeggen: dicht blijven en blijven hechten!.

Het zou de redactie van het magazine en ook de opleider sieren hier ruim aandacht aan te schenken. Want het aloude gezegde uit de bouw geldt ook hier: "Waar PUR en kit verschenen, was het verstand verdwenen.". Er zijn hele mooie producten op de markt waarmee we zoveel beter kunnen bouwen dan met PUR. Als we onze vakmensen niet wijzer maken dan 'volspuiten', wordt het donker aan de horizon...

Onderzoekers van de Universiteit Twente brengen momenteel de luchtdichtheid van Nederlandse woningen in kaart. Dat doen ze met meer dan honderd rapporten van blowerdoortests. Met de verzamelde informatie wil de universiteit gemeenten en bouwpartijen aanbevelingen doen op het gebied van luchtdichtheid. Op bouwwereld.nl verscheen gisteren daarover het volgende artikel: http://www.bouwwereld.nl/nieuws/universiteit-twente-maakt-luchtdichtheid-inzichtelijk/. 

Projectbeschrijving

De beschrijving van het project op de projectpagina van de UT luidt als volgt:

Sinds de eerste oliecrisis in de jaren ’70 staat het energiegebruik in gebouwen op de agenda. Regelgeving probeert opdrachtgevende en opdrachtnemende partijen in de bouwsector te bewegen maatregelen te treffen om het energiegebruik terug te dringen. Er wordt tegenwoordig al een stevig isolatiepakket toegepast en ook de aanwezige installaties zijn in staat efficiënter met fossiele brandstoffen om te gaan of kunnen zelfs vernieuwbare energiebronnen gebruiken.

Ondanks dat het isolatiepakket is toegenomen en we in staat zijn gebouwen luchtdichter te construeren, hebben we nog relatief weinig inzicht in hoeveel lucht nu precies de woning binnenkomt en verlaat. Uiteraard moeten woningen worden geventileerd vanuit het oogpunt van gezondheid, maar de zogenaamde infiltratie oftewel ongecontroleerde ventilatie willen we vanuit het oogpunt van energieverliezen zoveel mogelijk beperken. De infiltratie vindt plaats waar gebouwdelen niet luchtdicht op elkaar aansluiten. Het onderzoek “Impenetrable Infiltration” (ondoorgrondelijke infiltratie) heeft als doel om meer inzicht te krijgen in de luchtdichtheid van woningen door de impact van de variabelen die de infiltratiegraad bepalen vast te stellen.

Als uitgangspunt voor het onderzoek zal gebruik worden gemaakt van bestaande onderzoeksrapporten naar de luchtdicht van woningen. De luchtdichtheid van een woning wordt vastgesteld met een zogenaamde “blower-door-test”. Door een woning af te sluiten met enkel een nauwkeurig aangestuurde ventilator in een opening op de plaats van de voordeur, wordt bij een onderdruk en een overdruk van vijftig Pascal in een meting achterhaald wat de luchtdichtheid van de woning is. Het is onze intentie het protocol voor een dergelijke test zodanig aan te passen dat er een gedetailleerder en betrouwbaarder inzicht ontstaat in de luchtdichtheid van een woning.

Alle gegevens van dit project zijn na te lezen op de projectpagina van de UT: http://www.utwente.nl/ctw/luchtdichtheid

Vandaag hebben we de kozijnen in een project van een klant van ons luchtdicht afgeplakt met Fentrim 150. Misschien wel de meest eenvoudige manier om een woning tochtvrij te maken. Toen we arriveerden troffen we o.a. deze naad aan tussen het stelkozijn en de binnenmuur. Een dergelijke naad is in de huidige bouwpraktijk heel normaal en algemeen geaccepteerd. Het laat zich raden wat er gebeurt met een fikse oosten wind. Een onbehaaglijke koude hoek en gevoel van tocht zijn het resultaat.

Doodzonde natuurlijk als je een hoop geld uitgeeft aan een dik pak isolatie en in dit geval zelfs triple glas in de kozijnen. En ook helemaal niet nodig. De Fentrim tapes zijn speciaal ontwikkeld voor dit soort aansluitingen. Het enige dat u hoeft te doen is het oppervlak stofvrij maken met een borstel, Fentrim plakken en klaar. Gegarandeerd geen last meer van koude tocht onder de vensterbank vandaan. Heerlijk behaaglijk op de bank voor de TV.

Het beste wordt de Fentrim tape rondom het gehele kozijn aangebracht. Want niet alleen de aansluiting met vensterbank is een risico voor tocht. Ook langs het kozijn tussen bijvoorbeeld de spouwlat en de binnenmuur kan een vervelende koude luchtstroom ontstaan. Houdt u echter wel in de gaten dat hoe beter u dergelijke aansluitingen maakt, hoe essentiëler een goed ventilatiesysteem wordt. Schone frisse lucht is natuurlijk van levensbelang. 

Zondagmorgen 19 oktober. Ik zit op m'n gemakkie de krant te lezen. Een flink artikel in zaterdag editie van De Telegraaf met een grote kop: "Windenergie Sprookje". Het gaat over de kosten van windenergie, afgezet tegen de kosten van 'vuile' energie als bruinkool en steenkool. Als we het stuk mogen geloven gaat windenergie ons de komende jaren minstens 53 miljard euro kosten.

En winst voor het milieu is er niet omdat de CO2 die wij besparen door andere landen dan wel wordt uitgestoten, vanwege de (voor de gewone burger) niet te doorgronden handel in CO2-rechten. Je zou zeggen dat als er energie schoon wordt opgewekt dat de CO2 uitstoot zou moeten verminderen. Maar blijkbaar kopen landen als Polen de door ons verminderde uitstoot voor een habbekrats op om deze zelf de lucht in te jagen. Snapt u het???

Ik ben tegen geld verkwisten. Daar worden alleen de verkeerde mensen beter van. Maar ik ben er ook tegen om maar toe te kijken hoe er eindeloos gevochten wordt over hoe het beter kan, zonder dat er daadwerkelijk iets verbetert. De postbus 51 campagne "een beter milieu begint bij jezelf" kwam weer boven borrelen. Wat kan ik zelf doen om er voor te zorgen dat we de wereld niet nog verder verzieken.

Besparen!!! Energie gewoon niet gebruiken geeft het allerhoogste rendement. Daar kan geen warmtepomp, HR-ketel, windmolen of zonnepaneel tegen op. En het kan heel makkelijk. Met bewezen technieken, bestaande materialen en kundige vakmensen. Daar komt geen hightech aan te pas...

Laten we er voor zorgen dat we bij elke verbouwing hoe groot of klein ook en bij elk nieuwbouwproject focussen op energie besparen. Goed isoleren, in combinatie met luchtdichte aansluitingen en een goed ventilatiesysteem kunnen een besparing van wel 90% opleveren. En het grootste voordeel? Het levert ook nog eens een ontzettend comfortabel binnenklimaat op. 

1. Frisse lucht heeft een aangename geur

Frisse lucht associeren we vaak met dennen-, citroen- of lavendelgeuren zoals we die tegenkomen in chemische geurverfrissers, toiletsprays en zeepjes. Geheel onterecht natuurlijk, schone frisse lucht is geheel geurloos.

2. Ramen mogen niet open bij mechanische ventilatie

In operatiekamers, laboratoria en sommige high-tech productieruimtes mogen ramen niet worden geopend om de absolute zuiverheid van de lucht te garanderen. Dergelijke ruimtes zijn volledig afhankelijk van een ventilatiesysteem voor de aanvoer van zuivere lucht.

Bij woningen is er geen enkele reden waarom je een raam niet open zou mogen zetten. Integendeel, soms is het zelfs nodig. Bijvoorbeeld om de ruimte snel te spuien als in de keuken het eten is aangebrand. Of als iemand flink naar het toilet is geweest. Tevens ervaren veel mensen het open kunnen zetten van ramen en de frisse wind die zo binnenkomt als een belangrijk aspect van het wooncomfort.

3. Mechanische ventilatie met WTW is alleen voor passiefhuizen

Het terugwinnen van de warmte uit ventilatielucht is een wezenlijk onderdeel voor een goed passiefhuis. Maar ook bij een 'standaard' woning heeft warmte-terug-winning voordelen. De toegevoerde lucht heeft een aangename temperatuur en we gooien de warmte uit de afgevoerde lucht niet zomaar naar buiten.

4. Mechanische ventilatie maakt lawaai

Slecht ontworpen en ingeregelde ventilatie-installaties maken lawaai. Net als slechte verwarmingsinstallaties, niet goed gemonteerde circulatiepompen en eigenlijk alle slecht geëngineerde installaties. Een goede instelling van de debieten (luchthoeveelheden), een correct uitgelegd kanalensysteem en de juiste roosters eventueel in combinatie met akoestische dempers voorkomen geluidsoverlast. Vanzelfsprekend behoort dit alles tot een goede oplevering van de installatie.

5. In de kanalen leeft ongedierte

In principe leeft er in de kanalen helemaal niets. Als de installatie goed is aangelegd en regelmatig (2 à 3 keer per jaar) wordt doorgespoeld met verhoogde luchthoeveelheden geeft dat voldoende garantie dat er geen stofophoping of condensvorming optreedt in de kanalen. Juiste filters die regelmatig worden schoongemaakt en vervangen bieden de beste garantie op een geheel schoon systeem.

Mocht er in de loop van de jaren toch behoefte ontstaan aan een flinke reinigingsbeurt, dan kan een daarin gespecialiseerd bedrijf met camera-inspectie en reinigingsapparatuur elke vierkante centimeter van de luchtkanalen laten stralen.

6. Bij mechanische ventilatie heeft de gebruiker geen controle

Alles werkt vanzelf, dat klopt. Maar net als bij de thermostaat van de verwarming of een thermostatische kraan van een douche kan je als gebruiker de luchthoeveelheden die door het systeem gaan zelf aanpassen aan je behoefte. Bekendste voorbeeld hiervan is het op standje 3 zetten van de ventilatie na een douchebeurt.

7. Mechanische ventilatie maakt de lucht droog.

Als koude lucht van buiten naar binnen wordt gehaald en deze wordt opgewarmd daalt de relatieve luchtvochtigheid. Dit is pure natuurkunde. Dit verschijnsel is niet een effect dat alleen bij mechanische ventilatie ontstaat. Het gebeurt bij elke willekeurige vorm van ventilatie. Oma had vroeger niet voor niets van die bakjes met water aan de radiator hangen.

Gelukkig kunnen we bij mechanische ventilatie maatregelen treffen om dit effect tegen te gaan. Zo kan in de WTW een zogenaamde enthalpiewisselaar worden geplaatst. Hierdoor wordt niet alleen de warmte terug gewonnen uit de afgevoerde lucht maar ook een belangrijk deel van het vocht. Indien gewenst kan zelfs een actieve luchtbevochtiger in het systeem worden ingebouwd.

8. Een MV is veel werk

Elk ventilatiesysteem vraagt een minimum aan onderhoud. Op elke plek waar lucht naar binnen wordt gebracht is een regelmatige reiniging noodzakelijk: ventilatieroosters, decentrale en centrale luchtaanvoer.

Bij mechanische ventilatie met centrale aanvoer geldt dus ook dat de gebruiker met enige regelmaat (ca. 4 keer per jaar) de filters van de ventilatie-unit moet reinigen. De filters kunnen worden gewassen of er worden nieuwe geplaatst. In beide gevallen praten we over hooguit een paar minuten werk.

Vaak wordt gevraagd wat de meerkosten zijn om een huis passief te maken. Of wat de terugverdientijd is. Vaak trekken mensen al op voorhand de conclusie dat een passiefhuis (te) duur voor hen is. Maar al te vaak is dat een voorbarige en foutieve conclusie. Graag leggen we hier uit waarom.

Een korte zoektocht op Google levert vaak bedragen tussen de 8% en 12% meerkosten op. Als je een bestaand ontwerp om gaat zetten naar passiefhuis zou dat zo maar kunnen kloppen. Meer isolatiemateriaal, betere kozijnen en de extra arbeid werken kostenverhogend. Als het ontwerp zich toevallig leent voor de passiefhuismethode doordat het toevallig goed georienteerd is op de zon zou het eenvoudiger uitvoeren van de verwarming de kostenverhoging enigszins kunnen beperken.

Het is ook maar net hoe je meerkosten definieert. Hebben we het over de investering, of over de exploitatiekosten. Een passiefhuis vraagt wellicht een wat hogere investering in het begin. Echter wegen, bijna zonder uitzondering, de maandlasten van de hogere hypotheek vanaf het moment van oplevering op tegen de besparing op de energielasten. Sterker nog, in veel gevallen liggen de maandlasten van een passiefhuis zelfs lager dan die van een ‘normale’ woning.

Als de keuze voor passiefhuis aan de basis ligt van het ontwerp van het gebouw durven wij te stellen dat een passiefhuis voor elk budget haalbaar is. Absolute voorwaarde is dan wel dat het gebouw integraal wordt ontworpen. Dat wil zeggen dat er een intensief wordt samengewerkt door de architect, aannemer, installateur en liefst zelfs al leveranciers. Gebruik maken van elkaars kennis en kwaliteiten levert zonder twijfel de beste prijs-kwaliteit verhouding. Maandlasten zijn bij een dergelijke aanpak gegarandeerd lager.